W sezonie 1958 Green Bay Packers wygrali w całym sezonie tylko jeden mecz, mimo że mieli w składzie sześciu przyszłych członków Pro Football Hall of Fame. Klub miał problemy finansowe i istniało poważne ryzyko, że najmniejsze miasto NFL straci swoją drużynę. Na ratunek przybył syn włoskiego rzeźnika z Brooklynu, a jego kadencja okazała się najlepszym sportowo okresem w historii klubu.
Zobacz też: Wielkie dynastie NFL: Paul Brown i Cleveland Browns 1946-1955
Własność ludu
Green Bay w stanie Wisconsin to miasto wielkości Koszalina lub Kalisza – 100 tys. mieszkańców. Położone nad brzegami jeziora Michigan, znane jako „zamarznięta tundra”. Rzeczywiście, zimą temperatury regularnie spadają poniżej -10 st. C, poniżej -20 st. C nie są niczym niezwykłym, a rekord zimna to -38 st. C. W regionie dominuje przemysł przetwórstwa mięsnego i papierniczy, a Green Bay bywa nazywane „światową stolicą papieru toaletowego”. Jakim cudem to relatywnie niewielkie miasto może pochwalić się 27. najcenniejszym sportowym klubem świata?
Kiedy w 1919 r. Curly Lambeau i George Whitney Calhoun zakładali drużynę, profesjonalny futbol był kiepskim biznesem. Obaj mieli inne zajęcia – Lambeau pracował w Indian Packing Company, gdzie pilnował wysyłki konserw mięsnych do klientów, a Calhoun nadzorował telegraf w Green Bay Press-Gazette. Lambeau uprosił pracodawcę, by wyłożył 500 dolarów na sprzęt dla nowej drużyny. Przed dwa lata grali pokazowe mecze z lokalnymi drużynami, aż w 1921 r. powstała American Professional Football Association, rok później przekształcona w NFL. Zespół zmienił nazwę na Acme Packers, bo Indian Packing Company w międzyczasie została przejęta przez Acme Packing Company1.
Klub szybko popadł w tarapaty finansowe. W 1923 r. został spółką akcyjną, by zebrać pieniądze na działalność poprzez sprzedaż udziałów2.
Do dziś Packers są jedyną drużyną z dużych lig amerykańskich, która jest własnością lokalnej społeczności. Klub jest organizacją non-profit, akcje nie mogą zyskać na wartości, nie mogą być sprzedawane, a jedynie przekazywane członkom rodziny, nie zapewniają dywidendy, nie mogą być kumulowane w jednych rękach, a zyski z ewentualnej sprzedaży klubu trafią do fundacji. Jedynym prawem wynikającym z posiadania akcji jest możliwość wyboru zarządu klubu. Na dzień pisania artykułu Packers mają ok. 360 tys. akcjonariuszy. To sprawia, że drużyna z Green Bay ma głębsze związki z lokalną społecznością niż jakikolwiek klub sportowy w USA.
Przez pierwsze 30 lat Lambeau był trenerem i generalnym menedżerem drużyny. Do 1929 r. grał jako halfback, co na początku XX wieku obejmowało nie tylko bieganie z piłką, ale również nieczęste wówczas podania. W latach 1929-31 Packers skompletowali mistrzowską trylogię, dołożyli też tytuły mistrzów NFL w 1936, 1939 i 1944 r.
Jednak drużyna popadła w kłopoty finansowe, a trener uparcie trzymał się taktyki wyuczonej 30 lat wcześniej na uczelni Notre Dame, podczas gdy większość futbolowego świata adaptowała nowe skrzydło T, wprowadzone przez Paula Browna i Cleveland Browns. Lambeau chciał ściągnąć do klubu inwestorów, jednak ci żądali rezygnacji z modelu firmy publicznej, co w Green Bay graniczyło z herezją. Ostatecznie trener i założyciel pożegnał się z klubem w 1950 r.
To jednak nie rozwiązało problemów drużyny. W sezonach 1948-1958 nie zanotowali ani jednego sezonu na plusie i wygrali tylko 28% swoich meczów. Packers grali część meczów w Milwaukee, które dysponowało większym stadionem. To były czasy, gdy dochody z biletów stanowiły podstawowe źródło wpływów, a goście dostawali w nich swój udział. NFL postawiła przed klubem ultimatum: budujecie większy stadion, albo przenosicie się na stałę do Milwaukee. Dzięki kolejnej emisji akcji powstała nowa arena i Packers byli bezpieczni. Ale wciąż nie wygrywali.
Epoka Vince’a Lombardiego
Przed sezonem 1959 wściekli kibice domagali się zmian. Drużyna wygrała tylko jeden mecz w sezonie 1958. Zarząd klubu postanowił zatrudnić w roli trenera Vincenta Lombardiego, ofensywnego koordynatora New York Giants. Dziś wiemy, że była to jedna z najlepszych decyzji w dziejach klubu, ale wówczas nie było to takie oczywiste.
Lombardi nie miał wielkiego doświadczenia w samodzielnej pracy. Jako zawodnik był liniowym, ale zbyt małym i słabym, by zrobić karierę. Jako trener prowadził drużyny licealne w latach 40-tych3, ale potem był tylko asystentem. Mimo to zażądał pełnej kontroli nad całym pionem futbolowym drużyny i dostał ją.
Vince Lombardi był synem włoskich imigrantów. Urodził się na Brooklynie. Jego ojciec i stryj prowadzili sklep mięsny, a jego dziadek od strony matki był fryzjerem. Vince był najstarszym z szóstki rodzeństwa. Jako syn imigrantów i katolik doświadczył dyskryminacji, co wpłynęło na jego niezwykle tolerancyjną, jak na lata 60-te XX wieku, postawę wobec mniejszości rasowych i seksualnych. Jednocześnie bywał bardzo gwałtowny i agresywny, gdy ktoś się mu sprzeciwiał.
Jako trener był ogromnie wymagający i organizował niezwykle ciężkie treningi. To były czasy, gdy zawodnicy w offseason pracowali w fabrykach, by utrzymać rodziny, a futbol był dla większości z nich raczej pasją, niż pracą. W przerwie meczu zdarzało się im zapalić papierosa i zapić to piwem. Nikt nie myślał o sportowym trybie życia, odpowiedniej diecie i utrzymywaniu kondycji. Zawodnicy narzekali, ale robili swoje.
Szybko okazało się, że szkoleniowiec wie co robi. Nowym rozgrywającym został Bart Starr, który od 1956 r. siedział na ławce rezerwowych. W czasie zaledwie 9-letniej kadencji Lombardiego jako głównego trenera przez Packers przewinęło się aż 14 zawodników, którzy są dzisiaj w Pro Football Hall of Fame, z czego 10 miał do dyspozycji przez wszystkie lub niemal wszystkie lata swojej pracy w Green Bay.
Poza Starrem byli to OL Forrest Gregg, RB Paul Hornug, FB Jim Taylor, OL Jerry Kramer, LB Ray Nitschke, DT Henry Jordan, DE Willie Davis, S Willie Wood i CB Herb Adderley.
Lombardi wprowadził zupełnie nowy system ofensywny. Jedną z najbardziej znanych zagrywek był Packers sweep, znany też jako Lombardi sweep. Jednocześnie Starr okazał się bardzo skutecznym, jak na swoją epokę, rozgrywającym i do dziś posiada najlepszy passer rating w playoffach w historii NFL. Pomogły też umowy telewizyjne i wprowadzenie przez NFL zasady dzielenia się zyskami przez kluby ligi, co zażegnało najpoważniejsze problemy finansowe i ułatwiło skupienie się na futbolu.
Już w 1959 r. Packers zaliczyli sezon na plusie, a Lombardi został trenerem roku. Jednak dopiero w latach 60-tych ujawnili prawdziwą siłę. W 1960 r. przegrali dramatyczny finał NFL w Filadelfii, a Jimowi Taylorowi zabrakło 9 jardów do zdobycia decydującego przyłożenia w ostatniej akcji meczu. Była to jedyna porażka Lombardiego w playoffach w całej jego karierze trenerskiej. Kibice docenili starania trenera. Od 1960 r. do dziś każdy domowy mecz Packers, zarówno w preseason, w sezonie zasadniczym, jak w playoffach, rozegrany był przy pełnych trybunach.
W latach 1961-62 Packers zdobyli dwa tytuły mistrzowskie z rzędu, dwukrotnie pokonując w finale New York Giants. W 1961 r. Paul Hornug został powołany do wojska, ale udało mu się załatwić przepustki na wszystkie niedzielne mecze. Na finał przepustkę załatwił mu Lombardi osobistą interwencją o ówczesnego prezydenta, Johna Kennedy’ego.
W kolejnych dwóch sezonach znów zabrakło Hornuga. Gwiazdor Packers został najpierw zawieszony za branie udziału w zakładach sportowych, a potem leczył kontuzję. W 1963 r. drużyna przegrała tylko dwa mecze. Niestety oba z Bears, co oznaczało, że to drużyna z Chicago wygrała dywizję, a to były czasy, gdy tylko zwycięzcy dywizji grali w playoffach.
W 1965 r. Packers znów sięgnęli po mistrzostwo. Nie obyło się bez kontrowersji. W pierwszym meczu playoffów sędziowie zaliczyli field goal Packers, choć większość obserwatorów uważało, że piłka przeleciała obok bramki.
Sezon 1966 przyniósł ważną nowość. Liga NFL dogadała się z konkurencją spod znaku AFL. Rywale mieli połączyć się przed sezonem 1970, ale już od sezonu 1966 zaczęli rozgrywać ostateczny mecz finałowy, ochrzczony mianem „meczu NFL – AFL o mistrzostwo świata”, szybko przemianowanym na Super Bowl. Pierwsze dwa Super Bowl padły łupem Packers, którzy pokonali kolejno Kansas City Chiefs i Oakland Raiders. Starr został MVP obu spotkań. Trzy tytuły mistrzowskie z rzędu to wyczyn, którego do dziś nikomu w NFL nie udało się powtórzyć.
Jednak do legendy przeszedł przede wszystkim finał NFL z 1967 r. ochrzczony mianem „Ice Bowl”. W Sylwestra w Green Bay temperatura spadła do -26 st. C w momencie rozpoczęcia meczu, a podmuchy wiatru sprawiły, że odczuwalna temperatura wynosiła -38 st. C i spadła poniżej -40 st. C przed końcem meczu. Nie wytrzymał nowoczesny system podgrzewania murawy, kupiony za 80 tys. dolarów. Boisko było zmrożone na kamień.
W końcówce meczu Starr, który, jak większość ówczesnych quarterbacków, odpowiadał za dobór zagrywek, zaproponował Lombardiemu przy linii bocznej akcję biegową. Znajdowali się niemal na linii pola punktowego, więc Starr zaproponował, że zamiast oddać piłkę running backowi pobiegnie sam za liniowymi. Zamarzający Lombardi miał odpowiedzieć „Zrób to i spieprzamy stąd” („Then do it, and let’s get the hell out of here!”). Starr faktycznie to zrobił.
Rozpad mistrzowskiej ekipy
Po Super Bowl II Vince Lombardi zrezygnował z trenowania drużyny, choć pozostał generalnym menedżerem. Szybko pożałował tej decyzji. W swojej loży na stadionie miotał się i przeklinał obserwując, jak Packers przegrywają kolejne mecze.
Przed sezonem 1969 został trenerem i generalnym menedżerem Washington Redskins. Odszedł z Green Bay mimo ważnego kontraktu. Klub mu na to pozwolił, jednak fani nie byli zachwyceni. Lombardi pragnął znów mieć pełną kontrolę nad drużyną, a Redskins skusili go udziałami w klubie. Wpływ na decyzję miały też zmagania pani Lombardi z uzależnieniem od alkoholu i leków przeciwbólowych. Jej mąż wierzył, że w stolicy będzie miała więcej zajęć niż w Green Bay.
W Redskins przepracował tylko rok. Od 1967 r. miał problemy ze zdrowiem, ale nie zamierzał się leczyć. W czerwcu 1970 r. został przyjęty do szpitala, gdzie zdiagnozowano u niego raka jelita grubego. W lipcu okazało się, że choroba jest nieoperacyjna i śmiertelna. VInce Lombardi zmarł 3 września 1970 r. w wieku zaledwie 57 lat.
Bart Starr grał do 1971 r., ale dwa ostatnie sezony spisywał się znacznie poniżej swojego poziomu. Zmarł w 2019 r.
Paul Hornug został wybrany w drafcie rozszerzającym w 1967 r. przez New Orleans Saints. Jednak urazy sprawiły, że nigdy nie zagrał dla nowej ekipy.
Ostatni dwaj członkowie Hall of Fame z epoki Lombardiego opuścili drużynę w 1972 r. W latch 1973-92 w Packers grało tylko trzech przyszłych członków Hall of Fame, jednak tylko WR James Lofton spędził w Green Bay znaczącą część kariery.
W latach 1968-1992 Packers zagrali w playoffach tylko dwa razy. Ani razu nie wyszli poza Divisional Round. Tylko trzy drużyny NFL miały w tym czasie gorszy bilans zwycięstw i porażek.
W 1992 r. trenerem i prezydentem drużyny został Mike Holmgren, który pozyskał z Atlanty rezerwowego rozgrywającego, niejakiego Bretta Favre’a. Wspólnie wprowadzili Packers w nową epoką świetności, ale to już zupełnie inna historia.
Zostań mecenasem bloga:
- Acme Packing Company zawiesiła działania w 1943 r. w związku z problemami z zaopatrzeniem podczas II wojny światowej i nigdy nie wznowiła działalności
- Nie chcę tu wchodzić w nietypową strukturę właścicielską Packers, to temat na osobny wpis, stąd z konieczności pewne rzeczy upraszczam
- To umożliwiło mu uniknięcie służby wojskowej w II wojnie światowej – Wuj Sam nie powoływał nauczycieli, nawet tych od WF-u