Jak to się stało, że w półtorej dekady z grupy zapaleńców naparzających się bez kasków i ochraniaczy w błocie na Górce Szczepińskiej wyłonił się jeden z najbardziej profesjonalnych klubów futbolu amerykańskiego w Polsce i w Europie? To była trudna, wyboista i kręta droga z kilkoma ślepymi zaułkami po drodze. Jej opisania podjął się Piotr Bera.
Piotrka mam zaszczyt znać osobiście. To dziennikarz lokalnych wrocławskich mediów, który przez wiele lat pisał o futbolu amerykańskim dla rożnych mediów (a nawet gościnnie na NFL Blog). Komentował NFL dla Eleven Sports, a obecnie domowe mecze Panthers Wrocław.
I tu powinien się pojawić znak zapytania co do rzetelności publikacji. Piotr jest z Panterami związany (choć nie jest pracownikiem ani wolontariuszem klubu), wydawcą tej książki są sami Panthers Wrocław, a za druk zapłaciła firma Tarczyński, jeden z dwóch najważniejszych sponsorów wrocławskiej drużyny. Czy w tej sytuacji nie pojawi się konflikt interesów? Czy fundatora nie będzie kusiło, by wpłynąć na treść książki i przedstawić się wyłącznie w pozytywnym świetle?
Na szczęście nie ma o tym mowy. Tak naprawdę Panthers jako wydawca i Tarczyński jako sponsor pojawili się na końcowym etapie powstawania książki. Piotr zbierał materiały do książki 2,5 roku i początkowo planował ją wydać z tradycyjnym wydawcą, potem jako selfpublishing. Tarczyńscy i Panthers pojawili się na samym końcu, a jednym z warunków autora była pełna kontrola nad treścią książki.
Historia Panthers Wrocław absolutnie nie jest hagiografią. Piotr nie pomija trudnych chwil, momentów zwątpienia i skandali. Mamy okazję poczytać, jak Aki Jones odszedł z The Crew w atmosferze skandalu, oskarżając o rasizm dzisiejszego prezesa LFA, Marcina Wyszkowskiego. Są kontrowersje, konflikty, nawet procesy sądowe. Dwie nieudane próby połączenia Devils z Giants/The Crew, wzajemne podkładanie sobie świni przez dwie wrocławskie drużyny i złośliwości. Wreszcie najtrudniejszy chyba moment w historii Panthers Wrocław, czyli sensacyjną porażkę przed własną widownią w X Superfinale z Seahawks Gdynia.
Autor wykonał świetną reporterską robotę. Dotarł do licznych źródeł, przeprowadził dziesiątki wywiadów z osobami zaangażowanymi w tworzenie Devils, The Crew, Giants i wreszcie Panthers Wrocław. Wśród nich są ludzie bardzo zasłużeni, których późniejsze wydarzenia odsunęły na dalszy plan, jak Michał Różycki, Seweryn Plotan czy Artur Guzik. Ten ostatni pożegnał się z Devils procesując się o pieniądze, co Piotr Bera skrupulatnie opisuje w książce.
Niejednokrotnie padają gorzkie słowa pod adresem różnych ludzi wciąż związanych z klubem, nawet Tarczyńskich. Tradycyjnie bez ogródek wypowiadają się bracia Ruta, czy wspominany Guzik. Jednak każdy dostał szansę wypowiedzi, a czytelnik może sam wyciągnąć wnioski po zapoznaniu się z faktami.
To że możliwe było wydanie tej książki pod szyldem Panthers Wrocław pokazuje, że we Wrocławiu bardzo poważnie potraktowali towarzyszące fuzji hasło „Time to grow up” („Czas dojrzeć”). Skończyło się patrzenie w przeszłość, które rozbiło pierwsze próby fuzji. Nie ma już podziałów na Devils i The Crew/Giants, które tak zaszkodziły Panterom w pierwszym roku istnienia. Bohaterowie książki patrzą na te wydarzenia z dystansem i często otwarcie przyznają się do błędów. Nawet Plotan, odsunięty dość bezceremonialnie od klubu, po latach przyznaje, że fuzja była dobrą decyzją. Z kolei Krzysztof Wydrowski, którego transfery między Devils i The Crew były największą „dramą” PLFA w początkowych latach jej istnienia, otwarcie mówi, że nie zachowywał się jak powinien. Zdolność krytycznego spojrzenia na swoje błędy i publiczne przyznanie się do nich świadczą o ogromnej dojrzałości, której jeszcze 5-6 lat temu we wrocławskim futbolu po prostu nie było.
Te wszystkie konflikty i porażki jedynie podkreślają to, co jest prawdziwym tematem tej książki: ogromną, ciężką pracę i pasję, jaką w uprawianie futbolu włożyła grupa ludzi. Ludzi, którzy robią to za darmo, niejednokrotnie dokładając własne pieniądze. Którzy za możliwość uprawiania sportu płacą zdrowiem fizycznym, psychicznym i szczęściem rodzinnym.
„Panthers Wrocław. Amerykański sen o potędze” to nie tyle opowieść o klubie i sporcie, co właśnie o ludziach. O ich słabościach, ale i dzikim, szalonym uporze, który powodował, że chciało im się uderzać w błocie i śniegu, bez jakiejkolwiek ochrony. O tych z wyjściowego składu, rezerwowych i stojących za linią boczną. O tych co pracowali w ciszy i skupieniu i tych słynących ze „swagu”. To dzięki nim klubowi udało się wejść na poziom organizacyjny i finansowy, którego półtorej dekady temu nikt się nie miał prawa spodziewać. Te ludzkie historie stanowią fundament tej książki i sprawiają, że nawet osoba nie interesująca się futbolem na co dzień nie będzie miała kłopotów ze zrozumieniem tej opowieści.
Naturalnie nie jest to tylko zbiór historii o organizacji i ludziach. To również klubowa historia, a w niej nie brakuje dokładnie odnotowanych wielkich triumfów (wygrana w Lidze Mistrzów IFAF), wielkich porażek i transferów. Nie brak też prawdziwych futbolowych smaczków. Chyba najciekawsza dla futbolowych maniaków będzie historia o tym, jak Seahawks Gdynia rozpracowali ofensywę wrocławian przed X Superfinałem. Ogromne wrażenie robi też opis kuchni Final Four IFAF Champions League i cierpień zawodników którzy musieli rozegrać trzy ogromnie obciążające mecze w osiem dni – coś czego nawet Amerykanie nigdy nie robią.
To pierwsza książka o futbolu amerykańskim w Polsce, stąd wielkie brawa dla wszystkich, którzy przyczynili się do jej wydania. I to wydania naprawdę wysokiej jakości. Od treści, redakcji i korekty przez oprawę graficzną i skład – wszystko jest bardzo profesjonalne.
Polecam tę książkę każdemu miłośnikowi futbolu amerykańskiego, ale i osobom, które lubią historię sportowego sukcesu i pasji okupionej potem, krwią i łzami. A historia trwa nadal. 23 marca startuje nowy sezon LFA, a na starcie Panthers Wrocław na Stadionie Olimpijskim podejmą Lowlanders Białystok. Większość bohaterów tej książki będzie wówczas można zobaczyć na własne oczy.
NFLBlog.pl jest patronem medialnym książki.
Kup książkę „Panthers Wrocław. Amerykański sen o potędze” w księgarni LaBotiga lub stacjonarnie w sklepie „U Tadka” na Stadionie Olimpijskim we Wrocławiu. Premiera 13 marca.
